• Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə
Sizin reklam burada
  • Ölkə
  • Dünya
  • Siyasət
  • Səhiyyə
  • İqtisadiyyat
  • Mədəniyyət
  • İdman
  • Media
  • Cəmiyyət
  • Ölkə
  • Dünya
  • Siyasət
  • İqtisadiyyat
  • Mədəniyyət
  • Cəmiyyət
  • İdman

“Planetin ağciyərləri” adlanan Amazon meşələri...

Dünya

22-05-2024, 09:14
“Planetin ağciyərləri” adlanan Amazon meşələri...

Cənubi Amerikada, yəni Braziliya, Kolumbiya, Peru və Venesuela kimi ölkələrin ərazisində Amazon adlı geniş, təbii bir bölgə yerləşir. Amazon planetin ən təhlükəli və cazibədar bölgəsindən biridir. Bölgə dünyanın ən böyük çayı olan Amazon çayının hövzəsində yerləşir. Başdan başa sıx və tropik meşələrlə örtülü olan, hələ də tam araşdırılmamış sahəsi 5 mln. km²-dan artıqdır.

Amazon meşələri “planetin ağciyərləri” adlanır. İqlimi tropik rütubətlidir. 

Amazon meşələrində məskunlaşma təxminən 11 min il bundan əvvəl başladı və bu arxeoloji ekspedisiyaların nəticələri ilə sübuta yetirilir. İlk böyük qəbilələrin məskənləri 13-cü əsrin əvvəllərində meşə ilə çayın sərhəd zolaqlarında əmələ gəlməyə başladı. Avropalıların ayağı yalnız 16-cı əsrin ortalarında Amazon torpaqlarına dəydi. İlk bura gələn isə Amazonun adını tarixə yazdıran Fransisko Orellana olmuşdur.

Əfsanəyə görə, Avropalılara Latın Amerikasının bu geniş ərazisinə bu adını verməyə o səbəb oldu ki, ekspedisiya əsnasında İspaniyalılar bir vəhşi tayfanın qadınlarının məhz qədim yunan mifologiyasındakı "Amazon" qadınları kimi döyüşkən mübariz olmaları idi.

Amazonun şiddətli qonaqpərvərliyi
Amazonu tədqiqatçılar heç vaxt qonaqpərvər bir yer kimi hesab etməmişdi. Bu torpaq çox sayda çağırılmamış qonağın həyatına son qoyub; bəziləri yerli qəbilələrin qurbanı olub, bəziləri tropik xəstəliklərə tutularaq canını verib, bəziləri isə insan ayağı dəyməyən sıx cəngəlliklərdə yolunu itirərək, yemək və ya içməli su əldə edə bilmədiyinə görə ölmüşdür.

Bölgədəki elmi kəşflər
Bununla yanaşı, ərazinin öyrənilməsi ilə bağlı elmi işlərin aparıldığı illərdə bir çox həqiqətən qiymətli kəşflər edilmişdir. Belə ki, məsələn, Amazonda rezin ağacının böyük ehtiyatları tapılmışdır. Buradakı 40 mindən çox bitki aşkar edilmiş və araşdırılmışdır ki, bunların bir çoxu nadir xüsusiyyətlərə malikdir və ciddi xəstəliklərlə kömək edə biləcək bahalı dərman preparatlarında istifadə olunur. 

Planetin ağciyəri adlandırılan Amazon meşələri dünyanın ən zəngin canlı aləminə (bitki örtüyü və heyvanat aləmi) malik olan ərazidir. Alimlərin fikrincə, meşə ərazisində dörd yüzdən artıq heyvan növü yaşayır və yerli sularda yaşayan üç mindən artıq müxtəlif növ balıq və yüz minlərlə kiçik çay faunası yaşayır. Amazonun tədqiqatı ilə əlaqədar elmi araşdırmalar hələ də davam edir. Hələ də orada yaşayan canlı aləmin dəqiq şəkildə siyahısı müəyyən edilməmişdir və buna görə də tez-tez yeni canlıların tapılması hallarına rast gəlmək olur. Çünki olduqca sıx olan meşəlik ərazilər tədqiqatçılara meşənin dərinliklərinə getməsinə imkan vermir. Amazon çayı həm də qədim dövrlərdən qalma piraniya balıqlarına da sahiblik edir. Bəzi mənbələrdə bu vəhşi balıqların timsaha kütləvi şəkildə hücum edib onu yedikləri də deyilir. Yaxın illərdə isə, hətta meşənin dərinliklərində sivilizasiyadan tamamilə təcrid olunmuş qəbilə ictimai quruluşunda yaşayan insanlara belə rast gəlinmişdir. Onların müasir həyatla heç bir əlaqəsi olmadığından, tədqiqatçılar nə onlarla, nə də onların yaşadığı yaxın ərazilərlə bağlı araşdırma aparmamaq qərarına gəlmişlər.

Çox təəssüflər olsun ki, bu cür zəngin təbiət günü-gündən məhv olmaqdadır. İnsan oğlunun əli dəydiyi yerdə mütləq nəsə baş verməlidir. Elə bu meşəlik ərazilərin də hər keçən gün azalması dünyada oksigen ehtiyatlarının da xeyli miqdarda azalmasına, əvəzində karbon qazlarının çoxalmasına gətirib çıxarır. Braziliyanın xarici dövlətlərə xeyli miqdarda borcu olduğundan o, borcun ödənilməsi üçün meşəliklərin qırılıb satılmasını çıxış yolu kimi görsə də, bir çox dövlətlər, habelə yaşıllığın qorunması üzrə ixtisaslaşmış təşkilatlar buna ciddi cəhdlə qarşı çıxır.

Amazon meşələrini əhatə edən mif və əfsanələr, bir çoxları üçün bir ilham mənbəyidir - filmlər çəkilir və bu yerlər haqqında kitablar yazılır.

Paylaş:
Whatsapp
Bizə yazın!
Keçid et
Digər xəbərlər

Ölkə

22-04-2024, 13:08

Birinci sinfə qəbul üzrə prioritet məktəblərin siyahısı açıqlanıb

Ölkə

23-04-2024, 09:20

Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin BAM veteranları və işçiləri ilə birgə görüşü keçirilib - FOTO

Ölkə

3-03-2023, 11:19

Uşaqlardakı eşitmə probleminin səbəbləri açıqlanıb

Media

10-01-2024, 12:28

Yüksək təzyiqi olanlar üçün 5 məsləhətli ÇAY

İqtisadiyyat

16-01-2024, 17:36

Qazaxıstan Bakı-Supsa kəməri ilə 3 mln. tonadək nefti nəql etmək marağındadır

Ölkə
Dənizə getmək istəyənlərin nəzərinə!
Dənizə getmək istəyənlərin nəzərinə!
Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçuları təltif edildi
Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçuları təltif edildi
Bu tarixdən MİQ üzrə müsabiqənin müsahibə mərhələsi başlayır
Bu tarixdən MİQ üzrə müsabiqənin müsahibə mərhələsi başlayır
Aeroport yolunda qəza oldu
Aeroport yolunda qəza oldu
Siyasət
Misir Mərdanov Paşinyanla bağlı videosundan danışdı
15-08-2025, 17:50
Misir Mərdanov Paşinyanla bağlı videosundan danışdı
Donald Tramp 907-ci düzəlişi dayandırdı - TAM MƏTN
15-08-2025, 15:03
Donald Tramp 907-ci düzəlişi dayandırdı - TAM MƏTN
Rusiya ilə Azərbaycan "Tramp marşrutu"nu müzakirə edəcəklər
15-08-2025, 12:14
Rusiya ilə Azərbaycan "Tramp marşrutu"nu müzakirə edəcəklər
Alyaskada ABŞ-Rusiya sammiti: Tramp və Putin arasında çoxdan gözlənilən görüş
15-08-2025, 10:50
Alyaskada ABŞ-Rusiya sammiti: Tramp və Putin arasında çoxdan gözlənilən görüş
Azərbaycan və Özbəkistan arasında imzalanan sazişlər təsdiqləndi
14-08-2025, 13:37
Azərbaycan və Özbəkistan arasında imzalanan sazişlər təsdiqləndi
Antonio Koşta Azərbaycan Prezidentinə zəng edib
14-08-2025, 12:25
Antonio Koşta Azərbaycan Prezidentinə zəng edib
Xəbər Lenti
  • Dünən, 13:56
    Dənizə getmək istəyənlərin nəzərinə!
  • Dünən, 13:17
    Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçuları təltif edildi
  • Dünən, 12:25
    Putinin təyyarəsini ABŞ qırıcıları müşayiət etdi
  • Dünən, 11:24
    Bu tarixdən MİQ üzrə müsabiqənin müsahibə mərhələsi başlayır
  • Dünən, 11:13
    Aeroport yolunda qəza oldu
  • Dünən, 10:37
    Sürət, səs-küy, təhlükəli manevrlər… - Motosikletçilər polis nəzarətində
  • Dünən, 09:45
    Bu dəfə 16 yaşlı oğlan dənizdə batdı
  • Dünən, 09:04
    Tovuzda 4 ballıq zəlzələ oldu - Yenilənib
  • 15-08-2025, 18:13
    Uraldakı Azərbaycan diasporunun rəhbəri Şahin Şıxlinski ilə bağlı qərar verildi
  • 15-08-2025, 18:07
    Lisey və gimnaziyalara qəbul imtahanı keçiriləcək
  • 15-08-2025, 17:50
    Misir Mərdanov Paşinyanla bağlı videosundan danışdı
  • 15-08-2025, 17:32
    Qazaxda 80 hektar ərazi yanıb
  • 15-08-2025, 17:28
    Bu çağırışçılara möhlət verilir - Ailə vəziyyətinə görə
  • 15-08-2025, 16:22
    Azərbaycanda neçə nəfər pensiyaçı var?
  • 15-08-2025, 16:17
    “Bu layihəyə ilk dəfə Gəncədən başlanılıb”
  • 15-08-2025, 16:05
    Azərbaycan ilk dəfə silahlı insansız kater aldı - Foto
  • 15-08-2025, 15:11
    “Aydın mövqeyimiz var”
  • 15-08-2025, 15:03
    Donald Tramp 907-ci düzəlişi dayandırdı - TAM MƏTN
  • 15-08-2025, 14:50
    Azərbaycanda qardaşlardan yarım milyonluq - Dələduzluq
  • 15-08-2025, 12:43
    Avropa İttifaqının Ermənistandakı "müşahidə missiyası" fəaliyyətini davam etdirəcək
  • 15-08-2025, 12:14
    Rusiya ilə Azərbaycan "Tramp marşrutu"nu müzakirə edəcəklər
  • 15-08-2025, 11:21
    Həmin qəzada ölən qız tələbə imiş... - Foto
  • 15-08-2025, 10:50
    Alyaskada ABŞ-Rusiya sammiti: Tramp və Putin arasında çoxdan gözlənilən görüş
  • 15-08-2025, 10:30
    Azərbaycan Ordusunda ilk insansız gəmi
  • 15-08-2025, 10:20
    Qəbələdə 62 yaşlı kişi evində ölü tapıldı
Daha çox
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Redaksiya siyasəti
  • Reklam
  • Əlaqə
Sosial şəbəkələrimiz:
  • (+99455) 624 24 43
  • [email protected]
  • Bakı şəhəri Kövkəb Səfərəliyeva, 16, Bakı, Nəsimi, AZ1010 Time Business Center
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Hadisə
  • Eksklüziv
  • Yenidənqurma
  • Diaspora
  • Biznes+
  • Şou-life
  • Poemart
Müəllif hüquqları qorunur. Reyd.az-ın məlumatlarından istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə